Για τον λαό της Κρήτης, το σταμναγκάθι είναι ο “πρίγκιπας” των άγριων χόρτων. Γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες και ως τρόφιμο αλλά και ως ρόφημα, καταναλώνεται μέχρι σήμερα από όλους τους λαούς της λεκάνης της Μεσογείου, ωμό σε σαλάτα ή μαγειρεμένο.
Το σταμναγκάθι ενδημεί από τις κορυφές του Ψηλορείτη ως τις άκρες του γιαλού. Είναι χειμερινό χόρτο και ιδιαίτερα ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες και το χιόνι. Πρόκειται για ένα πραγματικά νόστιμο χόρτο, που συγχρόνως διαθέτει πολλές ευεργετικές ιδιότητες για τον ανθρώπινο οργανισμό.
- Είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες και Ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία είναι σύμμαχοι της καρδιάς, της καλής υγείας του οργανισμού, τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και δρουν κατά της οξείδωσης των κυττάρων και της αντιγήρανσης των ιστών.
- Διακρίνεται επίσης για τις αντισηπτικές, αντιρρευματικές και υπογλυκαιμικές του ιδιότητες, ενώ οι Μαλτέζοι το χρησιμοποιούν ως φάρμακο για τον σακχαρώδη διαβήτη, λόγω της υψηλής συγκέντρωσης ινσουλίνης.
- Περιέχει βιταμίνες C και Ε καθώς και ιχνοστοιχεία, όπως σίδηρο, κάλιο, νάτριο, φώσφορο και μαγνήσιο.
Το σταμναγκάθι συνοδεύεται πάντα από εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο στην κουζίνα των Κρητικών.
Πώς το τρώμε
Μπορούμε να το καταναλώσουμε ωμό, βρασμένο, στη σαλάτα ή σε κρητική συνταγή με αρνάκι.
Ωμό: Αφού το πλύνουμε καλά, το βάζουμε στο πιάτο και το… ψεκάζουμε με σταγόνες έξτρα παρθένου ελαιόλαδου. Μετά ρίχνουμε λεμόνι ή ξύδι στο πιάτο ανάλογα με τα γούστα μας, και αν θέλουμε αλάτι. Το τρώμε με το χέρι.
Στη σαλάτα: Είτε στην χωριάτικη σαλάτα είτε σε σαλάτα με αγγούρι-μαρούλι ψιλοκόβουμε λίγο σταμναγκάθι και το ανακατεύουμε με την υπόλοιπη σαλάτα.
Βραστό: Σε νερό που βράζει, ρίχνουμε 1 κιλό σταμναγκάθι και το αφήνουμε για 10 λεπτά. Η ποσότητα του νερού δεν πρέπει να είναι πολύ μεγάλη. Το κιλό βγάζει περίπου 4 μερίδες σταμναγκάθι για σπίτι και 5-6 εστιατορίου. Μετά το δεκάλεπτο βάζουμε το σταμναγκάθι στα πιάτα και προσθέτουμε 4-5 κουταλιές της σούπα σε κάθε πιάτο από το νερό που έβρασαν τα χόρτα. Προσθέτουμε σε κάθε πιάτο μία κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο, λεμόνι ανάλογα το γούστο μας και λίγο αλάτι.
Με αρνάκι: Το σταμναγκάθι γίνετε ένα καταπληκτικό συνοδευτικό στο αρνάκι με αυγολέμονο. Η συνταγή είναι η γνωστή συνταγή για αρνάκι αυγολέμονο, απλά στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε σταμναγκάθι αντί για άλλο χόρτο.
